~ Od autora Projektu.
Każda twórczość artystyczna to skomplikowany i ogromnie zróżnicowany proces, który jak każde działanie umiejscowiony jest w określonym czasie, odnosi się do fundamentalnych cech danego okresu. Nie można pomijać istotnych aspektów życia społecznego, kontekstu uwarunkowań, w jakich funkcjonuje twórca, ponieważ to właśnie te czynniki (niejednokrotnie do końca nie uświadamiane) mają decydujący wpływ na profil i zakres kreacji. Bowiem twórczość artystyczna to niezwykle czuły barometr, rejestrujący to wszystko, co dzieje się wokół – zarówno jako działanie odwołujące się wprost do otaczającej rzeczywistości, jak i to, które ową rzeczywistość interpretuje, komentuje, syntetyzuje czy wręcz abstrahuje. Każde z nich, posiadając ogromne zaplecze w doświadczeni u wielu pokoleń artystów, jest więc w pełni uprawomocnione, usankcjonowane poprzez tradycję.
Obecny projekt badawczy Katedry Malarstwa Aktualia jest próbą artystycznego skomentowania teraźniejszej rzeczywistości, znaczącego wydarzenia, poruszającego zjawiska czy też dosadnego w swej wymowie faktu, obok którego nie sposób obojętnie przejść, udawać, iż nic takiego się nie stało.
Właśnie ta bezpośrednia reakcja, najbardziej ludzki odruch dokumentujący naszą wrażliwość, zdolność empatii stanowi tutaj nadrzędny problem malarski.
W tym kontekście obecny projekt Katedry Malarstwa, odnosząc się do najbardziej czytelnych, wyrazistych aktualiów, tzw. rzeczywistości zewnętrznej, dokumentując to, co dzieje się wokół nas, co nas porusza, niepokoi, przeraża, stanowi przyczynę autentycznych poruszeń, jest jednocześnie swoistym wyzwaniem, prowokacją. Stawia bowiem elementarne pytanie: czy wypracowany przez artystów-malarzy arsenał środków artystycznych jest w stanie odnieść się do tak postawionego zagadnienia?
Projekt badawczy Aktualia, jako swoista kontynuacja dotychczasowych zamierzeń badawczych Katedry Malarstwa, kładzie główny akcent na problem tzw. „Tu i Teraz”, w przeciwieństwie do wcześniejszych projektów wyklucza dokumentację prac malarskich powstałych w okresach minionych – eksponuje najnowsze dokonania twórcze, niejednokrotnie zrywając z dotychczasowym przyzwyczajeniem, rutyną. Warto w tym miejscu, w tym kontekście zaznaczyć, że – obok omawianych problemów malarskich, a także zagadnień dotyczących metod postępowania: interpretacji, transformacji, abstrahowania – pojawia się fundamentalny aspekt dotyczący samego statusu dzieła malarskiego. Pytania: czym obecnie jest obraz malarski?, jaką funkcję pełni w złożonej rzeczywistości działań artystycznych?, czy jest w stanie odpowiedzieć na istotne problemy współczesnej rzeczywistości?; niejednokrotnie pojawiający się swoisty hermetyzm, eksponowanie rzeczywistości malarskiej zajętej własną problematyką jako często występujący problem u malarzy-artystów związanych ze środowiskiem akademickim – to wyraźnie ujawniane zagadnienie stanowiące przyczynek do wielu zastanowień, refleksji.
Dla artystów tworzących Katedrę Malarstwa w Instytucie Sztuki U Ś w Cieszynie – gdzie ogromna presja wielowiekowej tradycji malarstwa oraz swoiste sublimowanie języka malarskiego związane z konieczną znajomością całego arsenału konwencji, stylów artystycznych – owa bez pośredniość skomentowania, odniesienia się do ważnych spraw współczesnego świata może stanowić swoiste wyzwanie, twórczą inspirację, nieuchronną prowokację.
Warto wspomnieć, iż projekt Aktualia jest kolejnym – czwartym – projektem badawczym realizowanym przez Katedrę Malarstwa Instytutu Sztuki UŚ w Cieszynie. Projekt ten niejako zamyka cykl zamierzeń artystyczno-naukowych rozpoczętych projektem Postawy, konfrontacje. Kolejnym był Twórczość jako spotkanie z roku 2011, a w roku 2012 został zrealizowany projekt stanowiący syntezę pracy Katedry Malarstwa pt. Pokolenia.
Lech Kołodziejczyk (Autor projektu)
