Rodzina i praca: między tradycją a współczesnością

Rodzina i praca - to dwie główne kategorie, pomiędzy którymi przebiega ludzkie życie. Do połowy XX wieku sfera domowo-rodzinna była głównie domeną kobiet (żon i matek), sfera pracy zawodowej przypisana została mężczyzną z racji obowiązku utrzymania rodziny.
Zmiany społeczno-kulturowe, jakie objęły społeczeństwa zachodnie w latach 60. ubiegłego wieku, dokonały swoistej rewolucji także w tym obszarze funkcjonowania jednostek. W sferze pracy zawodowej znakomicie odnalazły się kobiety; ponadto sfera ta stała się źródłem nie tylko zarobków, ale i satysfakcji połączonej z poczuciem samospełnienia. Następstwem uzawodowienia kobiet stały się zmiany w życiu rodzinnym: pojawiła się konieczność wynegocjowania nowego podziału obowiązków rodzinnych, wypracowania nowej koncepcji ról społecznych. Co więcej, pojawienie się kultury indywidualizmu spowodowało utratę znaczenia typu rodziny dotychczas uznawanego za jedyny (czyli nuklearnej: opartej na małżeństwie kobiety i mężczyzny, dwupokoleniowej, trwałej) i pojawienie się zróżnicowanych form życia rodzinnego, akcentujących relacje emocjonalne, mających zaspokoić potrzeby bardziej indywidualne (np. w związkach kohabitacyjnych) niż społeczne (rodowe, państwowe, narodowe). W społeczeństwie polskim powoli dokonują się podobne zmiany, aczkolwiek przebiegają one wolniej i z opóźnieniem w porównaniu z innymi zachodnimi krajami. [...]
Przedstawione artykuły w dużej części dotyczą problematyki łączenia ról zawodowych i rodzinnych przez kobiety. Jest jeszcze wiele problemów wiążących się z tematem badawczym, który został zasygnalizowany w zaproponowanym temacie. Przykładowo można do nich zaliczyć: rolę instytucji pomocnych rodzinie w łączeniu pracy i opieki nad dziećmi, łączenie ról zawodowych i rodzinnych przez mężczyzn, zmiany w podejmowaniu przez kobiety ról zawodowych oraz inne. Mamy nadzieję, że następne Zjazdy Socjologiczne i konferencje naukowe pozwolą na głębszą eksplorację tematu.

Wprowadzenie
Urszula Swadźba
Ewa Budzyńska