Nietrafiony rytm. Wybrane problemy twórczości prozatorskiej Michała Choromańskiego

Twórczość Michała Choromańskiego, w publikacji Macieja Chowanioka, sytuowana jest w trzech zasadniczych kontekstach: młodopolskim, dwudziestolecia międzywojennego i literatury powojennej. W swoim najbardziej metaforycznym znaczeniu tytuł pracy odwołuje się do swoistych śladów obecności i nieobecności omawianego dorobku w całościowo rozpatrywanym procesie historycznoliterackim. Wykazano, że teksty przez znawców ignorowane czy odczytywane powierzchownie zajmują w omawianym procesie miejsce bardzo ważne: wpisują się bowiem zarówno w uniwersum powieściowe Choromańskiego, pozwalając na prześledzenie przemian jego techniki pisarskiej, lecz także odzwierciedlają ważne tendencje dwudziestowiecznej prozy, stając się – jak Zazdrość i medycyna – istotnym ogniwem w rozwoju dwudziestowiecznej powieści psychologicznej. Jednocześnie poprzez swoją wieloznaczność, wynikają m.in. ze skłonności pisarza do parodystycznej trawestacji literackich konwencji, są tutaj odczytywane jako przejaw modernistycznej świadomości antynomii pomiędzy literaturą/kulturą a rzeczywistością i pomiędzy potrzebą wyrazu artystycznego a warunkami ograniczającymi twórcę. Odczytywanie to dokonane jest z charakterystycznej, oryginalnej perspektywy – analizy tego, co zapomniane (całość twórczości Choromańskiego), niesłusznie pominięte i zignorowane przez badaczy (Biali bracia), dopiero odkrywane (zagraniczna recepcja prozy Choromańskiego), a także nie dość skrupulatnie opisane (język Różowych krów i szarych scandalii). Przeoczone do tej pory, pominięte w dyskursie literaturoznawczym fragmenty stały się przedmiotem wnikliwych mikroanaliz na materiale debiutanckiej i jednej z ostatnich powieści pisarza, co pozwoliło opisać ewolucję modelu techniki pisarskiej Choromańskiego.